In gesprek met Marco Borsato

Wat drijft succesvolle mensen? Waardoor weten zij zich te onderscheiden? Wat maakt dat zij in staat zijn te excelleren en het verschil weten te maken? Op zoek naar antwoorden op deze vragen gaat Erik Van Gend in gesprek met mensen die het volledige potentieel uit zichzelf weten te halen. Een unieke en boeiende serie gesprekken waarbij Erik elke keer weer een ander onderwerp of thema aansnijdt. Deze keer gaat hij in gesprek met Nederlands meest populaire zanger Marco Borsato.

Marco kende decennia lang grote successen, maar heeft ook flink moeten incasseren op zowel zakelijk als fysiek vlak. Ik ontmoet Marco Borsato in een comfortabele setting in zijn studio, we nemen plaats op een grote diepe zitbank en wat meteen opvalt is zijn enorme charisma en innemendheid. Wat volgt is één van de mooiste gesprekken die ik mij in lange tijd kan herinneren. Een gesprek over opgroeien, de liefde voor Italië, veerkracht, maar bovenal de wil om het beste uit het leven te halen.

Zowel zakelijk als privé leid je naar mijn idee een succesvol leven. Wat heeft jou gevormd als mens?

Ik kom uit een gescheiden gezin. Een Italiaanse vader die niet actief aanwezig was bij onze opvoeding, behalve in de zes weken per jaar dat ik naar Italië toeging. In Nederland voelde ik me een behoorlijke Italiaan, om me vervolgens in Italië te realiseren dat ik toch weer een Nederlander was. Ik leefde tussen deze twee werelden in, heb van beide kanten iets moois meegekregen. Dat gepassioneerde van mijn vader en het doorzettingsvermogen van mijn moeder. Een echte onderneemster, ze zei altijd: “Je begint morgen weer bij nul. De kassa is leeg en je zal echt weer je best moeten doen om hem gevuld te krijgen.” En ze zei altijd:

“If you think you can, you can. If you think you can’t, you’re right!”

Mijn moeder had veel van dit soort uitspraken en nog altijd blijven die mij bij. We hadden het niet zo breed, mijn vader was een flierefluiter en betaalde geen alimentatie. Niet omdat hij het niet wilde, maar hij had gewoon niks over. Mijn moeder betaalde alles, zelfs de vakanties naar mijn vader in Italië. Zij was een hele harde werkster. Als oudste thuis was ik behoorlijk verantwoordelijk, dus ik nam er een krantenwijkje bij. Mijn moeder spaarde dan dat geld en na verloop van tijd wilde ik weten wat ik had gespaard. Ik zag haar reactie; het was er gewoon niet meer… Dit soort dingen werden niet echt uitgesproken, maar hebben mij wel gevormd.

Toch ging je van een zeker bestaan als kok naar een onzeker bestaan als artiest.

Kok zijn vond ik geweldig, dit was een heel dienstbaar beroep en ik vond het fijn als de mensen het naar hun zin hadden. Alleen die 4 muren kwamen op me af, mijn wereld werd te klein. De weg naar het artiestenbestaan ging heel geleidelijk, ik zong in eerste instantie op de modeshows van mijn moeder. Toen deed ik toevallig mee aan de Soundmixshow, omdat ik hoorde dat er iemand werd gezocht voor een radio spot en om daar auditie voor te doen moest ik meedoen aan de voorronde van de Soundmixshow. Natuurlijk zonder vooraf te bedenken dat ik daar de finale zou winnen. Waar mijn plafond lag wist ik niet, maar ik maakte wel een plan a, b en c, bijna als een soort businessplan.

Het klinkt oncharmant, maar ik dacht; als het gaat gebeuren dan moet ik voorbereid zijn. En wat we eigenlijk niet wisten is dat we iedere keer plan a in werking stelde en b automatisch daarop volgde. Overigens wel op een kinderlijk eenvoudige manier, want mijn beeld van een artiest was dat die bijzondere kleding droeg met mooie pakken. Dus ik had mijn moeder aan het werk gezet. Wat ik gaandeweg merkte is dat ik hierdoor tegen weerstand opliep. Mensen van de platenmaatschappij vroegen mij die schoudervullingen weg te laten en gewoon een blouse aan te doen. Maar ik dacht; dan ben ik gewoon Marco… Dat is toch niet bijzonder genoeg?

“Het succes heeft mij steeds meer in staat gesteld mezelf te zijn.”

Eigenlijk werd steeds duidelijker dat als ik mezelf liet zien, dat dit goed genoeg was. Sterker nog, beter dan wat ik dacht te moeten zijn. Dus het zelfvertrouwen dat ik daarmee tankte kwam ten goede aan mijn persoonlijkheid. Ook merkte ik wat zingen, met mijn eigen gevoel, met anderen deed. Ik had de Soundmixshow nog maar net gewonnen en ik kreeg voor het eerst fotokaarten. Er kwam een blond meisje met krulletjes naar mij toe, van een jaar of tien, en ze vroeg of ze zo’n kaart mocht. Dus ik gaf haar natuurlijk de kaart en ze zei: “Oh, deze neem ik mee naar de eeuwigheid…” Toen dacht ik, dat is best een gekke uitspraak voor een meisje van die leeftijd. Dus ik vroeg aan haar ouders wat ze daarmee bedoelde. De ouders zeiden: “Ja, ze heeft een ziekte en haalt de kerst niet.” Toen kreeg ik later een brief van de ouders dat ze was overleden en dat ze perse die kaart in de kist mee wilde nemen. Toen dacht ik: “Hè?” Die 3 seconden dat ik die kaart heb getekend, dat dat zoveel heeft betekend voor dat meisje. En die ouders waren zo blij dat zij dit voor haar hadden kunnen regelen. Laat ik in godsnaam nooit luchtig doen over het geven van een handtekening, want je hebt geen idee wat voor impact dat dus heeft. Ik vond dat ik dit nooit mocht vergeten! En ik ben het tot op de dag van vandaag ook nooit vergeten.

Het thema dat ik graag met je wil uitlichten is veerkracht. Dat vind ik een van je allermooiste en sterkste eigenschapen…

Goh, grappig dat heeft nog nooit eerder iemand zo benoemd. Ja, daar kom je natuurlijk pas achter als dingen spannend worden. Na een lange periode van het ene succes na het andere kwam plotseling voor mij als enige grote dieptepunt het faillissement van The Entertainment Group. Dat hadden we op basis van het succes kunnen bouwen, maar de organisatie was zo groot gegroeid en daar had ik, met alle respect, geen verstand van. Er werkten zoveel mensen, dat was voor mij gewoon onoverzichtelijk geworden. En de mensen die het moesten leiden waren ook het overzicht kwijt.

Ik kan me herinneren dat je het erg zwaar had tijdens de persconferentie na het faillissement. Hoe kijk je daar nu op terug?

Dat was een heel moeilijk moment, ik had ècht hard gewerkt, met het zweet op mijn rug. Ik had miljoenen verdiend, was eigenlijk best wel zuinig geweest en alles was weg. Ik voelde dat ik gefaald had en ondanks dat het niet mijn schuld was vond ik wel dat er iemand de pers te woord moest staan, dus dat deed ik.

De dag dat ik te horen kreeg dat ik alles kwijt was reed ik terug naar huis, belde Leontine en zei tegen haar: “Ik ben alles kwijt waar ik de afgelopen 25 jaar voor gewerkt heb.” Ze zei toen: “Kom maar naar huis schat, dan maken we de beste fles champagne open en gaan we  het vieren.” Toen dacht ik: “Wow, dat is wel een hele rare manier om hiernaar te kijken.” Maar het gaf ook zoveel bevrijding. Ik stopte even voorbij Weesp, zette de auto langs de kant, het was besneeuwd en geluiden klonken gedempt en ik dacht: “Het is eigenlijk helemaal niet zo’n verschrikkelijke dag, het is ook een hele mooie dag.” De vogels floten en ik hoorde het gezoef van auto’s. Het klonk allemaal zo rustig en vredig. Dit had ik lang niet zo mooi gezien. En dat op de slechtste dag van mijn leven…

Wat vond je het moeilijkste in deze situatie?

Het zijn verschillende dingen. Mijn kinderen vroegen letterlijk: “Pappa mijn bed blijft toch wel mijn bed?” En ik kon niet zeggen of dat zo was, dat wist ik gewoon niet. Het is de verantwoordelijkheid die je voor je gezin hebt, daar sta je dan als man gekleurd op. Ik heb jaren het gevoel gehad dat mijn kinderen konden studeren, dat ik ze de vrijheid kon geven om zelf keuzes te maken. Ik was bang dat dat misschien gelimiteerd was.

 “Alles wat ik vertrouwd had was niet meer te vertrouwen.”

Na het faillissement, was de hoeveelheid problemen en vooral de snelheid waarmee ze op me afkwamen opeens zo groot, dat ik niet meer wist wat boven en onder was. Ik moest alles opnieuw opbouwen. Maar ook toen ben ik niet verkrampt en heb ik weer nieuwe relaties kunnen maken.

Ik dacht dat ik mezelf kende, maar ik heb wel dingen van mezelf gezien die ik nog niet kende. Het was heel fijn om te weten dat ik zo op stress reageer. Dat ik, als ik onder word geduwd, niet de behoefte heb om anderen ook onder te duwen.

Ben je sinds dat moment anders gaan leven?

Ja, absoluut het heeft me eigenlijk ook heel veel gebracht. Ik ben er als een ander mens uitgekomen, maar dat heeft ook met de TIA te maken en de dingen die daarna gebeurd zijn. Dat je je bewust wordt van je eigen stoffelijkheid, en dat je denkt: “Wacht even het gaat om andere dingen. Gaat het nou om muziek maken, omdat ik geld moet verdienen, of omdat ik het nog steeds mooi vind?” En ik ontdekte dat laatste! Dat we het deden omdat het zoveel vreugde brengt, dat het verbindt.

Vorig jaar met Symphonica in Rosso liep ik de zaal in en ik zong ‘Afscheid nemen bestaat niet’, wat een heel emotioneel liedje is. En ik zong het voor iedereen, maar ik zag een vrouw helemaal lek gaan. Ik ben naar die mevrouw gegaan en de tranen liepen over haar wangen en toen dacht ik: “Ik zing het voor jou vandaag.”

“Ze pakte haar telefoon en liet een foto zien. Ik dacht: dat is vast haar overleden man.”

Iedereen accepteerde het dat zij die aandacht kreeg en ze ging vol in tranen, geluk, melancholie, alles zag ik in haar ogen. Het applaus was ook extreem lang daarna. Dit is waarom ik muziek maak. Net als met ‘Mooi’. Ga je in de schaduw staan of ga je in het licht staan? Dat is een keuze. Ik kies er altijd voor om in het licht te gaan staan, voor mij is het glas altijd halfvol.

Veerkracht wordt ook gevraagd op ’t moment dat je wordt geconfronteerd met gezondheidsproblemen.

Ja, dat was wel de grootste wake-up call van de laatste jaren, dat je lichaam zegt tot hier en niet verder. Ik heb natuurlijk de mazzel gehad dat ik volledig hersteld ben, als het mijn spraak geraakt had, had ik nooit meer kunnen zingen, had ik mijn recente plaat niet gemaakt. Dus dat vond ik heel heftig. Er wordt voor je bepaald dat je andere keuzes moet maken. Ik heb toen gekozen dat ik meer dingen wil doen die ik leuk vind en als dat consequenties heeft zakelijk, dan maar de consequenties, maar ik moet een aantal dingen gewoon niet meer doen.

Leef je nog met angst over je gezondheid?

Nee, niet met angst want dat blokkeert mij teveel. Natuurlijk vind ik het wel spannend, dus ik sport meer en ik moet er echt veel meer energie in steken om fit te blijven. Ik slik veel medicijnen, dus dat geeft ook allerlei bijeffecten. Ik moet gewoon hard knokken, maar dat heb ik mijn hele leven al moeten doen, dus dat ben ik niet anders gewend.

“Ik ben een intens gelukkig mens omdat ik voel.”

Ik zie een positief mens, maar ook een zorgelijk mens met een enorm verantwoordelijkheids- gevoel.

Ja, het leven zit vol uitdagingen, maar ik wil het ook niet anders want ik kan anders de intensiteit van dingen niet voelen. Het leven is voor mij niet een vlakke streep, ik voel de pieken omdat ik de dalen ken. Ik probeer natuurlijk het perspectief te schetsen, want als ik alleen over successen praat is het makkelijk, maar ik ben een intens gelukkig mens omdat ik voel.